سرخجه يك بيماري خفيف و مسري است كه با علائم چشمي خفيف، لنفادنيت (بزرگ شدن غدد لنفاوي) و جوشهاي قرمز رنگ پوستي مشخص مي شود. اگر ويروس سرخجه در ۴ ماه اول بارداري وارد بدن جنين شود مي تواند يك عفونت پايدار و منتشره ايجاد كند و مجموعه اي از اختلالات مادرزادي را نشان دهد. ابتلاء مادر به سرخجه در اواخر دورة بارداري تقريبآ ضرري به جنين      نمي رساند. اصولآ يك بار ابتلاء به سرخجه شخص را براي تمام عمر در مقابل بيماري محافظت   مي كند. دورة كمون سرخجة اكتسابي حدود ۱۸ روز است. در مناطق معتدلة شمالي اين بيماري بصورت تك گير بوده بويژه در ماههاي بهمن تا ارديبهشت اتفاق مي افتد. سرخجه بيشتر از همه در بچه ها ديده مي شود. دورة واگيري بيماري كوتاه بوده و از يك هفته قبل از بروز جوشها تا ۵ روز بعد از آن ادامه دارد. اگر عفونت در ۴ هفتة اول بارداري رخ دهد ۶۰% نوزادان دچار نقائص مادرزادي خواهند شد و در صورتي كه ابتلاي مادر بين هفته پنجم و دوازدهم باشد ۳۳% و بين هفتة سيزدهم تا شانزدهم ۷/۵ % مي باشد. بروز سقط جنين در اثر ابتلاء به سرخجه برابر ۵% در مقايسه با رقم ۴/۲ % سقط در زنان باردار غير مبتلا بوده است.

تضاهرات بيماري :

در بالغين و اطفال بزرگتر احتقان چشمها، جوشهاي پوستي و چند غده لنفاوي بزرگ و كمي حساس، افزايش درجه حرارت بدن بين  ۸/ ۳۷ – ۲/۳۷ و ضعف مختصر ديده مي شود. جوشها در مدت ۱ تا ۲ روز محو شده،  بندرت بيماران نياز به بستري شدن پيدا مي كنند. جوشها معمولآ بصورت لكة رنگ پريده و كوچك، كاملآ مسطح و دايره اي شكل است که ابتدا روي صورت در ريشة مو، در اطراف دهان و پشت گوشها ظاهر مي شود. در روي تنه تعداد آنها بسيار كم و در روي سينه و پشت جمعآ حدود ۲۰ تا ۳۰ عدد مي باشند. اندازة جوشها حدود ته سنجاق و در موارد كمي به ابعاد ۳ تا ۴ ميلی متر مي باشد. بزرگ شدن غدد لنفاوي در اين بيماري يك علامت ثابت بوده و اغلب به تشخيص بيماري كمك مي كند. غالبآ غدد لنفاوي ناحية پشت سري و پشت گوشي بصورت خفيف بزرگ مي شود.

غدد لنفاوي زير بغل معمولآ بزرگ شده و به آساني لمس مي شوند . بيماري معمولآ در عرض ۱ يا ۲ روز فروكش كرده و بسرعت رو به بهبودي مي رود.

عوارض بيماري: شايع ترين عارضة سرخجه در بالغين آرتريت (تورم مفصلي) است اين عارضه بطور شايع در مفاصل كوچكتر بخصوص در مچ دست و انگشتان ديده مي شود.

سرخجة مادرزادي :

برخي از ضايعات جنيني حاصل از ويروس سرخجه در همان زمان تولد مشخص مي شود(مانند آب مرواريد دو طرفه و عوارض قلبي همراه با كبودي اندامهای انتهائی) اما برخي ديگر علي رغم اينكه شديد هستند در زمان تولد به آساني قابل تشخيص نيستند (كري يا نقائص شنوائي). همانطور كه گفته شد اگر ويروس در ۴ ماه اول بارداري جنين را آلوده كند ممكن است نوزاد با نقائص شديد بخصوص در چشم ، قلب و گوش متولد شود.

اقدامات احتياطي در مصرف واكسن سرخجه:

• مصرف واكسن تهيه شده از ويروس زندة سرخجه در زنان باردار ممنوع است.
• در بيماريهاي تب دار واكسيناسيون بايد تا بهبود بيماري به تعويق افتد.
• در صورت انجام واكسيناسيون در زنان در سنين باروري توصيه شده است كه تا ۲ ماه بعد از انجام واكسيناسيون از باردارشدن خودداري كنند.

كميتة بهداشت عمومي آمريكا توصيه مي كند كه در تمام مراكز آموزشي (دبيرستان، دانشگاه و مراكز آموزش نظامي) بايد تست سرولوژي در تمام زنان انجام شود و در صورت لزوم واكسينه شوند. واكسيناسيون مردان بالغ از اهميت كمتري برخوردار است و واكسن تنها مي تواند در پيشگيري و كنترل همه گيري در يك جمعيت محدود بكار رود. در پزشكان و افراديكه ممكن است با زنان باردار تماس حاصل نمايند در صورت منفي بودن تست سرولوژيك بايد واكسيناسيون انجام شود.

امروزه اغلب واكسن سرخجه بطور توآم با واكسن سرخك و اوريون در سن ۱۵ ماهگي تجويز مي شود، با اينحال ممكن است واكسيناسيون مجدد در سنين باروري دختران اهميت پيدا نمايد.

منبع : بيماريهاي عفوني جلد دوم تآليف : دكتر ولايتي ، دكتر صائبي ، دكتر محرز و دكتر يلدا ص : ۲۱۶-۱۹۹