دکتر محمد قهری
دو چشم داشتن، یعنی دستِ کم حق را در دو چشمه نگریستن و دو گوش داشتن، یعنی دستِ کم خبر را از دو گوشه گرفتن. حاکمانی که پلورالیسم منابع معرفتی را روا نمی دارند، و اجتماع را به استماع پیام آور واحد می خوانند، رخنه ای در روش معرفت و شکافی در تمامیت آدمیّت می افکنند که سنگینیِ خبث آن را ابلیسان خبیث هم تحمل نمی کنند.
هم، بودنِ منابعِ چندگانه، و هم روی نمودنِ به آنها، بی آزادی برنمی آید. و آنکه دست آزادی را می بندد و پای تکثر را می شکند، دهان جهالت را می گشاید.
برای خودشناسی و جمع شناسی همه ی راهها از آزادی می گذرند و برای بودنِ آزادی، هیچ روشی و نشانه ای آشکارتر و استوارتر از آزادی برای دانستن نیست. و آزادی دانستن، هیچ روشی و نشانه ای آشکارتر و استوارتر از وجود منابع چندگانه ی معرفت ندارد. و هیچ معدلتی امروز بدون عدل در توزیعِ معرفت تمام نیست، و برای توازن در توزیع، هیچ روشی کارآمدتر از وفور منابع دانش نیست. آنان که جامعه را سامعه ی ناطقه ی واحد می خواهند، خطا می کنند و به عدل و علم و آزادی هر سه جفا می کنند.
اخلاق خدایان، تالیف دکتر عبدالکریم سروش ، انتشارات طرح نو، چاپ دوم. ۱۳۸۰ صفحه: ۷۹
