دکتر محمد قهری
رتینیت و اندوفتالمیت قارچی
آناتومی
مرور مختصری بر آناتومی چشمی برای درک گرفتاری بافت‌های چشمی در عفونت‌های مربوطه مفید است که این مهم در شماره‌ی قبل انجام گرفت. برای پرهیز از برخی اشتباهات احتمالی ترمینولوژی چشمی مرور می‌گردد. بخش خارجی چشم شامل قرنیه و اسکلرا (سفیده‌ی چشم یا صلبیه) که یک دیواره‌ی خارجی کلاژن‌دار متراکم است و شامل چهار پنجم قسمت خلفی کره‌ی چشم می‌باشد. قسمت میانی و عروقی چشم شامل مجرای uveal (لایه‌ای شامل عروق خونی و رنگدانه) است که از عنبیه، جسم مژگانی و کوروئید (غشاء چشمی دارای عروق خونی) تشکیل گردیده است. جسم مژگانی یک تنابه یا خلط آبدار تولید می‌کند که اتاقک قدامی (فضای بین سطح داخلی قرنیه و عنبیه) را پر می‌کند. کوروئید قسمت خارجی شبکیه را تغذیه می‌کند. ساختمان‌های داخلی چشم شامل عدسی‌ها، زجاجیه و شبکیه می‌باشد. شبکیه از اپیتلیوم پیگمانته‌ی شبکیه‌ای و شبکیه‌ی عصبی حسی تشکیل شده است. زجاجیه یک ساختمان ژل مانند شفاف (نورگذران) است که حجم زیادی از چشم را اشغال می‌کند. زجاجیه بوسیله‌ی داربست لطیفی از فیبرهای کلاژن به قسمت قدامی محیطی شبکیه و اطراف عصب بینائی متصل شده است. شبکیه‌ی عصبی حسی شامل رسپتورهای نوری، میله‌ها و مخروط‌ها و سلول‌های گانگلیون است. بیش از یک میلیون آکسون سلول‌های گانگلیون وارد دیسک بینائی می‌شوند و عصب بینائی را تشکیل می‌دهند. التهاب داخلی چشم عموماً با یووئیت (uveitis) مشخص می‌شود هرچند که لایه‌ی uveal با اکثریت عفونت‌های داخل چشمی درگیر می‌شود، پروسه‌ی التهابی ممکن است ساختمان‌های دیگر چشم را نیز درگیر کند. عفونت چشمی را می‌توان با توجه به ساختمان‌های آناتومیک درگیر شده توصیف نمود؛ بعنوان مثال یک پروسه‌ی عفونی اولیه‌ی شبکیه با گرفتاری ثانوی کوروئید رتینوکوروئیدیت (retinochoroiditis) نام دارد. واژه‌ی “اندوفتالمیت” نوعاً برای توصیف پروسه‌ی عفونی “پان افتالمیک” بکار می‌رود؛ بعنوان مثال در بیماری با عفونت سیستمیک کاندیدا با انتشار خونی به کوروئید و تغییرات ثانوی التهابی در شبکیه‌ی مجاور “کوریورتینیت اندوژنوس کاندیدائی” توصیف ارجحی می‌باشد. اگر کوریورتینیت به سمت زجاجیه توسعه یابد در آنصورت “اندوفتالمیت اندوژنوس کاندیدائی” توصیف بهتری خواهد بود.
